In Nederland gaan jaarlijks ongeveer 70.000 stellen, gehuwd of ongehuwd, uit elkaar. Vaak verlopen deze scheidingen zonder grote problemen voor de kinderen. De meeste ouders vangen hun kinderen, in deze voor iedereen moeilijke periode, goed op waardoor kinderen geen blijvende schade in hun ontwikkeling oplopen. Maar soms lukt dat niet en raken de ouders verstrikt in een felle onderlinge strijd waarin de belangen van de kinderen uit het oog worden verloren. In de volksmond wordt dit een ‘vechtscheiding’ genoemd.
In die gevallen komt de ontwikkeling van de kinderen in gevaar en is hulpverlening noodzakelijk om de risico’s op schade voor de kinderen te beteugelen. Vaak is er dan sprake van een jeugdbeschermingsmaatregel bijvoorbeeld een ondertoezichtstelling.
Vechtscheiding zorgt voor loyaliteitsstrijd
Bij een problematisch verlopende scheiding met veel conflicten lopen de kinderen het risico te worden betrokken of zelfs te worden ingezet in de onderlinge strijd tussen de ouders. Hierdoor dreigen kinderen in een loyaliteitsconflict tussen beide ouders in te belanden waarbij emotionele onveiligheid, verlies van vertrouwen in de beschermende ouder(s) en emotionele verwaarlozing een directe bedreiging vormen voor hun ontwikkeling.
Een dergelijke situatie is in Nederland jaarlijks voor naar schatting 15.000 kinderen dagelijkse realiteit. Niet zelden vormt in deze situaties, ondanks de ondertoezichtstelling, de voortdurende strijd tussen de ex-partners een blokkade om de kinderen uit de loyaliteitsimpasse te bevrijden en hen voor nog meer schade in hun ontwikkeling te kunnen behoeden.
Schottenmethode bij parallel ouderschap
In deze ‘complexe scheidingen’ wordt soms gekozen voor parallel ouderschap met gebruikmaking van de zogenoemde ‘schotten-methode’. Dat houdt in dat de onderlinge communicatie tussen de ouders tijdelijk volledig wordt stilgelegd en verloopt via een derde, vaak de jeugdbeschermer die de ondertoezichtstelling uitvoert. Alle besluiten betreffende de kinderen worden door de jeugdbeschermer genomen. Er vindt dus geen enkele vorm van rechtstreekse communicatie tussen de ouders plaats: er wordt als het ware een schot tussen de ouders geplaatst. De ouders ontmoeten elkaar niet, komen niet in elkaars (woon)omgeving en hebben geen enkel contact met elkaar via telefoon, e-mail, social media of op welke wijze dan ook.
Doel: kinderen ontlasten
Doel hiervan is om, in het belang van de kinderen, een rustperiode in te lassen waarin de ouders de onderlinge strijd volledig moeten loslaten. Uiteraard moeten beide ouders intrinsiek bereid zijn hier aan mee te werken, om misplaatst tijdelijk gewenst gedrag te voorkomen. Omdat laatste te voorkomen en bereidheid te formaliseren ondertekenen beide ouders een schottenovereenkomst.
De ouders moeten zich in deze periode enkel richten op hun individuele opvoedersrol. Het voornaamste doel van de schotten-aanpak is dat de kinderen onbelast contact kunnen hebben met beide ouders (en hun gezin). De schottenaanpak wordt regelmatig toegepast voor een periode van een half jaar, waarna er langzaam openingen in het schot kunnen ontstaan zodat de ouders voorzichtig weer opnieuw contact met elkaar kunnen leggen, onder regie van de jeugdbeschermer.
Hopelijk kan daarmee een weg naar een toekomst zonder onderlinge strijd tussen de ouders worden gevonden, een weg waar ouders elkaar in hun ouderrol respecteren, zij elkaar een onbelast contact van de kinderen met de andere ouder gunnen en waardoor de kinderen geen verdere schade in hun ontwikkeling naar volwassenheid meer zullen oplopen.
Advocaat gespecialiseerd in familierecht
Meer weten over omgang, gezag en andere onderwerpen in het familierecht? Neem contact op met mr. C.C.W. (Christiaan) Plaat.